SOCRATISCHE GROEPSGESPREKKEN
Het Socratische groepsgesprek is een onderzoeksgesprek: gezamenlijk onderzoeken we wat we te weten kunnen komen over een fundamentele vraag of thema (vrijheid bijvoorbeeld of verantwoordelijkheid). Dit doen we aan de hand van voorbeelden, waarbij we uitgaan van eigen ervaringen en zelf nadenken, zonder een beroep te doen op ‘autoriteiten’. Het proces in de groep is van groot belang: gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het onderzoek, luisteren, vertrouwen op je twijfel, open en kritisch durven zijn.
Uitgaande van een concreet voorbeeld, wordt gevraagd naar de vooronderstellingen die aan het voorbeeld ten grondslag liggen. Door te onderzoeken welke vooronderstellingen we moeten hebben om bepaalde oordelen te kunnen vellen, komen we de grondslagen op het spoor, waarop die oordelen zijn gebaseerd. Zo kunnen we algemene inzichten ontwikkelen.
SOCRATISCHE METHODE
Werken met de Socratische methode beoogt het zelfstandig denken te stimuleren van elk van de deelnemers, tegelijk met het sámen nadenken. In het onderzoek worden individuele opvattingen gezamenlijk getoetst. Het is geen debat met een winnaar, maar een gemeenschappelijk denkproces waarin zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan de meningen en twijfels van elk van de deelnemers.
JOUW WAARDEN EN VOOROORDELEN
In het Socratisch groepsgesprek ontdek je waar je vooroordelen liggen, welke waarden uitgangspunt vormen in je redenering. Soms behoorlijk verwarrend voor deelnemers, maar juist uit die verwarring ontstaat iets. Op het moment dat je gaat twijfelen sta je open en ben je ontvankelijk voor nieuwe inzichten, nieuwe denkpatronen.
DENKEN VOOR JEZELF EN ANDEREN
Doel van zo’n gesprek is een gezamenlijke analyse van fundamentele kwesties, vragen die je niet op basis van empirische feiten kunt beantwoorden, maar louter door nadenken. Het luisteren naar elkaar en gezamenlijk reflecteren staat centraal. Ieder denkt niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de anderen. Het gaat niet om conversatie, discussie of debat, maar om dialoog.
De rol van de gespreksleider is goed luisteren naar wat er gezegd wordt, vragen en doorvragen op wat te berde wordt gebracht, samenvatten en het proces bewaken.